Συγκεκριμένα, στην πρώτη κατηγορία των αυθαιρέτων τα οποία έχουν τη δυνατότητα νομιμοποίησης, ανήκουν όσα έχουν κατασκευαστεί πριν τον Ιούνιο του 1975 και δηλώνονται με ένα εφάπαξ ποσό της τάξης των 500 ευρώ, συν το κόστος της τεχνικής έκθεσης, όπως εξήγησε αναλυτικά ο Σωκράτης Αλεξιάδης, γενικός γραμματέας χωροταξίας και αστικού περιβάλλοντος.

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν όσα έχουν κτισθεί από το 1975 ως το 1983 και για τη νομιμοποίησή τους θα πληρώνεται πλέον το αντίστοιχο παράβολο, το τέλος του ειδικού προστίμου και το κόστος της τεχνικής έκθεσης, χωρίς ωστόσο να απαιτείται πλέον η κατάθεση σχεδίων του κτιρίου.

Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν τα αυθαίρετα με μικρές παραβάσεις (π.χ. πέργκολες, μπάρμπεκιου, αύξηση διάστασης εξώστη) τα οποία θα νομιμοποιούνται πλέον με την καταβολή 500 ευρώ, ανεξάρτητα από τον αριθμό των παραβάσεων, συμπεριλαμβανομένων επίσης χρημάτων που απαιτούνται για το κόστος του προστίμου και της τεχνικής έκθεσης.

Δυνατότητα νομιμοποίησης θα έχουν επίσης αυθαίρετες κατασκευές, όπως ημι-υπαίθριοι, δώμα, κλειστά μπαλκόνια, εφόσον δεν παραβιάζεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% το πολεοδομικό μέγεθος της δόμησης και σε ποσοστό 20% το πολεοδομικό μέγεθος του ύψους, μετά την συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου.

Για πολύ μεγάλες παραβάσεις, όπως επίσης και για τα εξ ολοκλήρου αυθαίρετα, προβλέπεται εξαίρεση από την κατεδάφιση για 30 χρόνια, ύστερα από την καταβολή των ανάλογων προστίμων.

Καμία δυνατότητα νομιμοποίησης δεν έχουν οι αυθαίρετες κατασκευές σε αρχαιολογικούς χώρους, δάση και αιγιαλούς, όπως επίσης και όσες κατασκευάστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου του 2011.

Σχετικά με τα εξ αδιαιρέτου, που δεν μπορούσαν να υπαχθούν στο νόμο, νομικά επιτρέπεται η σύσταση κάθετων ιδιοκτησιών και δίνεται το δικαίωμα να υπάγονται στο νόμο με την καταβολή του 30% του προστίμου.

Όσον αφορά τους τρόπους πληρωμής, οι ιδιοκτήτες έχουν τη δυνατότητα καταβολής 60 μηνιαίων ή 10 εξαμηνιαίων δόσεων, ενώ το ελάχιστο ποσό πληρωμής είναι το 5% της κάθε δόσης, προκειμένου να διατηρείται εντός της ρύθμισης.

Για ευπαθείς κοινωνικές ομάδες προβλέπονται ειδικές εκπτώσεις στα πρόστιμα. Πολίτες με 80% αναπηρία έχουν έκπτωση 85%, με 67% αναπηρία και ατομικό εισόδημα έως 8.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 12.000 έχουν έκπτωση 80%, οι πολύτεκνοι 80%, ενώ τρίτεκνοι με εισόδημα 25.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 40.000 ευρώ, έκπτωση 70%.

Όσοι έχουν ήδη μπει στη διαδικασία τακτοποίησης, μπορούν πλέον να ενταχθούν στις νέες ρυθμίσεις, χωρίς επιπλέον κόστος, συνυπολογίζοντας τα ποσά που έχουν ήδη καταβάλει. Ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις αυθαιρέτων που ήδη έχουν υπαχθεί στον 4014, προβλέπεται και επιστροφή χρημάτων.

Ευνοϊκές ρυθμίσεις για όσα αυθαίρετα έχουν χτιστεί μεταξύ 1975 και 1983, αλλά και ήπια μεταχείριση (μικρά πρόστιμα) για τις αυθαίρετες αλλαγές χρήσης φέρνει νέο σχέδιο νόμου που ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Με το νέο καθεστώς θα εξαιρούνται οριστικά από την κατεδάφιση κτίσματα τα οποία έχουν χτιστεί χωρίς οικοδομική άδεια πριν από το 1975.

Για όσα έχουν κριθεί ή κριθούν κατεδαφιστέα θα ισχύουν πλέον ειδικές διατάξεις για το αν και πώς θα γίνεται η κατεδάφισή τους.
Αυθαιρεσίες ανάλογα με τη βαρύτητα

• Μικροαυθαιρεσίες (όπως πέργκολες, μπάρμπεκιου, περιφράξεις κ.ά.) που θα έχουν οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση. Για τη νομιμοποίησή τους δεν θα απαιτούνται σχέδια, παρά ελάχιστα δικαιολογητικά, καθώς και η καταβολή ενός εφάπαξ ποσού (περίπου 500 ευρώ). Μάλιστα δεν θα οριστεί καταληκτική ημερομηνία για τη νομιμοποίηση ώστε οι μικροπαραβάσεις να μπορούν να τακτοποιούνται εσαεί.

• Μεσαίου μεγέθους παραβάσεις (αυθαιρεσίες εντός του περιγράμματος κτιρίων με νόμιμη άδεια, π.χ. ημιυπαίθριοι). Προβλέπεται οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση. Για τη νομιμοποίηση θα πρέπει να προσκομίζονται σχέδια (π.χ. εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα, κάτοψη κ.ά.) και να καταβάλλεται παράβολο και πρόστιμο (πιθανώς ανάλογα με εκείνα που ορίζει ο Ν. 4014/11).

• Μεγάλες παραβάσεις σε κτίρια χωρίς οικοδομική άδεια ή με επιπλέον της άδειας τετραγωνικά, σε περιοχές όπου επιτρέπεται η δόμηση. Ωστόσο ακόμη δεν έχει κλείσει ποιο θα είναι το ποσοστό της υπέρβασης στα κτίρια με άδεια που θα ενταχθούν στη συγκεκριμένη κατηγορία. Για την τακτοποίηση των συγκεκριμένων αυθαιρέτων θα πρέπει στα απαιτούμενα δικαιολογητικά να υποβάλλονται και τα σχέδια, ενώ θα καταβάλλεται παράβολο και πρόστιμο σε ύψη πιθανώς ανάλογα με εκείνα που ορίζει ο 4014/11. Για τις μεγάλες παραβάσεις θα ισχύει προσωρινή εξαίρεση ή αναστολή (ακόμη δεν έχει αποφασιστεί ο νομικός όρος που θα χρησιμοποιηθεί) από την κατεδάφιση για 30 χρόνια.

• Κτίρια προ του 1975. Σε όσα από αυτά υπαχθούν στον νέο νόμο θα χορηγείται οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση, ασχέτως αν έχουν ή όχι οικοδομική άδεια. Η νομιμοποίηση θα γίνεται με ένα εφάπαξ ποσό. Σύμφωνα με τους συντάκτες της νέας ρύθμισης, στόχος είναι να δηλωθούν και να καταγραφούν προκειμένου να ακολουθήσει ένας σωστός χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός.

Ξεχωριστές και ειδικές κατηγορίες

Προβληματισμός επικρατεί στην ομάδα του ΥΠΕΚΑ που επεξεργάζεται τον νόμο σχετικά με τα κτίρια τα οποία έχουν χτιστεί μεταξύ 1975 και 1983.
Παράλληλα εξετάζεται η πιθανότητα ένταξης στο σχέδιο νόμου μιας ειδικής κατηγορίας η οποία θα αφορά την αλλαγή χρήσης. Πάντως τα πρόστιμα για την αλλαγή χρήσης αναμένεται ότι θα είναι μικρότερα από τα αντίστοιχα που όριζαν οι δύο προηγούμενοι νόμοι τακτοποίησης αυθαιρέτων, ο 3843/2010 (νόμος Μπιρμπίλη για τους ημιυπαίθριους) και ο 4014/2011.
Το σχέδιο νόμου, σύμφωνα με παράγοντες του ΥΠΕΚΑ, θα περιλαμβάνει και διευκολύνσεις για την αποπληρωμή των προστίμων. Οι δόσεις θα αυξηθούν και δεν αποκλείεται να ξεπεράσουν και τις 60.
Ποια μένουν εκτός ρύθμισης

Ο υπουργός είναι κατηγορηματικός ότι αυθαίρετα σε δάση, αναδασωτέες εκτάσεις, παραλίες, αρχαιολογικούς και δημόσιους χώρους, όπως και όσα χτίστηκαν μετά την 28η Ιουλίου 2011, θα μείνουν εκτός ρύθμισης.

Σχετικά με όσους έχουν ήδη υπαχθεί στους νόμους 4014/11 ή 3843/10 και έχουν αποπληρώσει τα ειδικά πρόστιμα για μικρές ή μεσαίες παραβάσεις προκειμένου να πάρουν οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση, θα χρειαστεί να καταβάλουν ένα παράβολο (πιθανώς 500 ευρώ) και να δηλώσουν τα ακίνητα στην ταυτότητα κτιρίου.

Σε ολιγοήμερη δημόσια διαβούλευση πρόκειται να δοθεί μέσα στις επόμενες ημέρες το σχέδιο νόμου για την αυθαίρετη δόμηση και κατόπιν και το σχέδιο προεδρικού διατάγματος για την ταυτότητα κτιρίου.

Η βασική φιλοσοφία των νέων ρυθμίσεων που προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος θα είναι η διατήρηση εσαεί της δυνατότητας «τακτοποίησης» αυθαιρεσιών που βρίσκονται σε κτίρια με άδεια, με δυνατότητα πλήρους νομιμοποίησης. Και η διατήρηση για ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα της δυνατότητας «τακτοποίησης» για 30 έτη των υπολοίπων, μεγάλης κλίμακας αυθαιρεσιών. Το μέσο για τη νομιμοποίηση όσων αυθαιρεσιών αποφασιστεί θα είναι η «ταυτότητα» του κτιρίου.

Όπως αποκάλυψε η «Κ» στις 17 Φεβρουαρίου, τα βασικά στοιχεία των δρομολογούμενων αλλαγών είναι τα ακόλουθα:

• Οι νέες ρυθμίσεις θα περιλαμβάνονται σε δύο ξεχωριστά αλλά αλληλοσυνδεδεμένα νομοθετήματα. Ενα σχέδιο νόμου, που θα υποκαταστήσει τον ν. 4014/11 και θα αφορά τη νέα κατηγοριοποίηση των πολεοδομικών αυθαιρεσιών και παραβάσεων και τις δυνατότητες «τακτοποίησης» ή νομιμοποίησης καθεμίας από αυτές. Επίσης, ένα σχέδιο προεδρικού διατάγματος, που αφορά στη δημιουργία της «ταυτότητας κτιρίου», ενός είδος «αρχείου» για το κτίριο, που προβλέφθηκε από τον ν. 3843/10.
• Οι πολεοδομικές αυθαιρεσίες και παραβάσεις θα χωριστούν σε υποκατηγορίες, ανάλογα με τη βαρύτητά τους. Ουσιαστικά όμως πρόκειται για τρεις μεγάλες ομάδες: η πρώτη αφορά αυθαίρετα χωρίς οικοδομικές άδειες ή με μεγάλες υπερβάσεις στη δόμηση. Η δεύτερη αφορά αυθαιρεσίες που βρίσκονται εντός του περιγράμματος κτιρίου που έχει ανεγερθεί με νόμιμη άδεια (περίπου όπως στη ρύθμιση «τακτοποίησης» ημιυπαίθριων). Η τρίτη υποκατηγορία αφορά τις μικρές πολεοδομικές παραβάσεις (λ.χ. πέργκολες, περιφράξεις).
• Για την πρώτη κατηγορία, θα διατηρηθεί και στον νέο νόμο για ορισμένο χρονικό διάστημα (δεν είναι γνωστό ακόμα) η δυνατότητα δήλωσης με την καταβολή προστίμου, όπως ακριβώς προβλέπεται στον ν. 4014/11, και με αντάλλαγμα την «τακτοποίηση» για διάστημα 30 ετών.
• Για τις άλλες δύο κατηγορίες αυθαιρεσιών, ο μηχανισμός «τακτοποίησης» θα γίνει με τον νέο νόμο μόνιμος και θα μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη νομιμοποίηση (και όχι «ρύθμιση» για 30 ή 40 χρόνια, όπως προέβλεπαν οι δύο νόμοι για τη «ρύθμιση» αυθαιρέτων).
• Η διαδικασία νομιμοποίησης θα έχει ως εξής: για τις μεν πολύ μικρές πολεοδομικές παραβάσεις θα αρκεί η καταβολή του παραβόλου (το ίδιο που καταβάλλεται και σήμερα μέσω του ν. 4014/11) και η δήλωση της «τακτοποιημένης» παρανομίας στην ταυτότητα κτιρίου για να αποκτήσει πλήρη νομιμοποίηση. Για τις «μεσαίες» παραβάσεις, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να καταβάλει πρώτα το προβλεπόμενο πρόστιμο και κατόπιν να δηλώσει τον χώρο στην ταυτότητα κτιρίου.
• Οσοι έχουν ήδη «τακτοποιήσει» κάποια αυθαιρεσία μικρού ή μέσου μεγέθους μέσω του ν. 4014/11 ή του 3843/10, για να τη νομιμοποιήσουν για πάντα θα αρκεί να τη δηλώσουν στην ταυτότητα κτιρίου, χωρίς άλλο παράβολο ή πρόστιμο.
• Σημειώνεται πως δεν θα πρέπει να αναμένεται μείωση των προστίμων και των παραβόλων «τακτοποίησης» στο νέο πλαίσιο, αλλά νέα κίνητρα και διευκολύνσεις.
• Οι δύο «κόκκινες γραμμές» του ν. 4014/11 παραμένουν ως έχουν. Δηλαδή δεν θα δίνεται δυνατότητα «τακτοποίησης» ή νομιμοποίησης αυθαιρεσιών σε κτίρια των οποίων ο φέρων οργανισμός ολοκληρώθηκε μετά τις 28.7.11. Ή σε κτίρια που βρίσκονται σε δάση, αιγιαλό, αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ. Προκειμένου να ταυτοποιηθεί ο χρόνος ανέγερσης του αυθαιρέτου, το υπουργείο θα παρέχει στους ενδιαφερόμενους αεροφωτογραφίες της 28ης Ιουλίου 2011.
• Το σχέδιο προεδρικού διατάγματος θα αφορά στην ταυτότητα του κτιρίου και θα εξειδικεύει το περιεχόμενό της, όπως ορίζει ο ν. 3843/11. Επιπλέον, θα περιλαμβάνει τον τρόπο νομιμοποίησης μικρών και μεσαίων πολεοδομικών παραβάσεων, όπως αναφέρθηκε.
• Η κατάρτιση της ταυτότητας κάθε κτιρίου θα είναι μεν υποχρεωτική, σε βάθος 10ετίας δε. Για κάποιες κατηγορίες χρήσεων (λ.χ. εμπορικές) θα επιβάλλεται η ανανέωσή του ανά συγκεκριμένα διαστήματα.

(Πηγή : www.b2green.gr)